Kurban Bayramı öncesi duyurulan yeni radar uygulamaları, hem sürücüler hem de uzmanlar tarafından yoğun şekilde tartışıldı. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın “her 30 kilometrede bir radar noktası” hedefini açıklamasının ardından, sosyal medyada uygulamayla ilgili birçok yorum yapıldı. Yapay zekâ destekli “trafidar” sistemlerinin devreye alınmasıyla birlikte ceza kesme süreci otomatikleşti, ancak bu sistemlerin teknik yeterliliği tartışma konusu oldu.
Radarsan 3
Trafidar için mahkemelik uyarı: Ceza iptal edilebilir
Türkiye Trafik Kazaları Önleme Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Bilal Yeşil, yapay zekâ ile çalışan trafidar sistemleri hakkında dikkat çeken açıklamalarda bulundu. Yeşil, bu sistemlerin uluslararası teknik belgelere sahip olmadığını ve bu durumun cezaların iptaline yol açabileceğini söyledi. Özellikle Avrupa Birliği ülkelerinde uygulanan standartlara dikkat çeken Yeşil, hız cezalarının geçerli sayılabilmesi için görüntü kaydının şart olduğunu ifade etti.
Yeşil, "Bu cihazların cezaları doğrudan sürücülere göndermesi teknik ve hukuki açıdan sorun yaratır. Emniyet kemeri takmama ya da seyir hâlinde telefonla konuşma gibi ihlallerde, ceza öncesinde mutlaka ön inceleme yapılmalıdır" şeklinde konuştu.
Radarsan
Sertifika eksikliği büyük risk taşıyor
Bilal Yeşil’in açıklamalarına göre, trafidar sistemlerinin TSE uyumlu üretildiği varsayılsa da bu uyumun belgelerle kamuoyuna açıklanmadığını belirtti. Sistemlerin kullanımının hukuka ve teknik standartlara uygun olabilmesi için sahip olması gereken belgeler arasında şunlar yer alıyor:
· IP sertifikası: Cihazın toz, nem, düşme ve sıcaklık değişimlerine dayanıklı olduğunu belgeleyen test sonuçları.
· EMC sertifikası: Cihazın çevresindeki elektronik sistemlerle etkileşime girmediğini ve onları bozmadığını gösteren raporlar.
· Radyasyon ve çevre güvenliği belgeleri: Cihazın yaydığı ışınların doğaya ve canlılara zarar vermediğine dair resmi onaylar.
Yeşil, bu belgelerden herhangi birinin eksik olması durumunda, radar cihazlarının yasal olarak kullanılmasının mümkün olmadığını ve kesilen cezaların yargı yoluyla iptal edilebileceğini vurguladı.
Sosyal medyada tepkiler büyüdü
Uygulamanın duyurulmasının ardından birçok sürücü sosyal medya platformlarında yaşadıkları durumu paylaştı. Özellikle aynı güzergâhta peş peşe konumlandırılmış radarların görüntüleri, uygulamanın aşırıya kaçtığı yönünde yorumlara neden oldu. Kullanıcılar, radar sıklığının trafik güvenliğini sağlamaktan çok, gelir amaçlı olduğu yönünde eleştiriler yöneltti.
Uygulama neyi ölçüyor, nasıl çalışıyor?
Yapay zekâ destekli “trafidar” sistemleri, taşıt türünü otomatik olarak tanıyarak güzergâhta geçerli olan hız sınırını belirliyor. Araç bu sınırı aştığında sistem otomatik olarak cezai işlem başlatıyor. Ancak, Yeşil’in belirttiği gibi, bu cezaların geçerli kabul edilmesi için sistemin hem teknik hem de yasal denetime tabi olması gerekiyor.
Radar tartışması yargıya taşınabilir
Özellikle uluslararası standartlara uygunluğun kanıtlanamaması hâlinde, bu sistemlerle kesilen cezaların mahkemelerce iptal edilme ihtimalinin oldukça yüksek olduğu belirtiliyor. Yetkililerden, sistemin teknik belgeleri ve denetim raporlarıyla ilgili kamuoyuna net bilgi verilmesi yönünde beklenti artıyor.
