Soru
399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında bir kuruluşta memurum. Son maaş bordroma baktığımda bir kesinti fark ettim. Daha önce üye olduğum bir sendikanın üyelik formunun tarihinde değişiklik yaptığını, bilgim dışında sendika üyesi olduğumu anladım. Bu konu hakkında neler yapabilirim?
Cevap
Sendika hakkıyla ilgili en önemli ilke sendika özgürlüğü ilkesidir. Bu ilkeye göre;
- Çalışanların istediği sendikaya üye olması ve üyelikten ayrılması serbesttir.
- Sendikaya üye olmak veya üyelikten ayrılmak engellenemez.
- Kimse sendikaya üye olmaya veya üyelikten ayrılmaya zorlanamaz.
Sendika özgürlüğü ilkesi Anayasanın 51. maddesinde, "Çalışanlar ve işverenler, üyelerinin çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahiptir. Hiç kimse bir sendikaya üye olmaya ya da üyelikten ayrılmaya zorlanamaz." hükmüyle anayasal güvenceye kavuşturulmuştur.
Anasayal güvenceye kavuşturulan bu ilke kapsamında 4688 sayılı Kanunun 14. maddesinde, "Sendikalara üye olmak serbesttir.
Kamu görevlileri çalıştıkları işyerinin girdiği hizmet kolunda kurulu bir sendikaya üye olabilirler.
Sendikaya üyelik, kamu görevlisinin üç nüsha olarak doldurup imzaladığı üye formu ile sendikaya başvurması ve başvurunun sendika yetkili organınca kabulü ile kazanılır.
Üyelik başvurusu, sendika tarafından en çok otuz gün içinde reddedilmediği takdirde üyelik istemi kabul edilmiş sayılır. Haklı bir sebep gösterilmeden üyeliği kabul edilmeyen kamu görevlisinin, bu kararın kendisine tebliğinden itibaren otuz gün içinde iş davalarına bakmakla görevli mahalli mahkemede dava açma hakkı vardır.
Sendika, üyeliği kesinleşen kamu görevlisinin başvuru belgesinin bir örneğini üyenin kendisine verir, bir örneği sendikada kalır, bir örneğini üyelik ödentisine esas olmak ve dosyasında saklanmak üzere onbeş gün içinde işverene gönderir.
Birden çok sendikaya üye olunamaz. Birden çok sendikaya üyelik halinde sonraki üyelikler geçersizdir.
Aynı tarihli birden fazla üyeliğe ilişkin bildirimler dikkate alınmaz ve bu husus kamu işvereni tarafından ilgiliye ve sendikalara yazılı olarak bildirilir." hükümlerine yer verilmiştir.
Diğer taraftan Kanunun 16. maddesinde ise, "Her üye üyelikten serbestçe çekilebilir.
Üyelikten çekilme, çekilmek isteyen kamu görevlisi tarafından, üç nüsha olarak doldurulup imzalanan üyelikten çekilme bildiriminin kurumuna verilmesi ile gerçekleşir. Kurum görevlisi, kayıt numarası ile tarih verilen çekilme bildiriminin bir suretini derhal üyeye vermek zorundadır. Kamu işvereni, bildirimin bir örneğini onbeş gün içinde sendikaya gönderir.
Çekilme, kamu işverenine başvurma tarihinden başlayarak otuz gün sonra geçerli olur. Çekilenin bu süre içinde başka bir sendikaya üye olması halinde yeni sendikaya üyeliği, bu sürenin bitim tarihinde kazanılır.
Üyenin, sendikadan çıkarılma kararı sendika merkez genel kurulunca alınır. Çıkarma kararı, çıkarılana ve işverene yazı ile bildirilir. Çıkarma kararına karşı üye, bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içinde görevli iş mahkemesine itiraz edebilir. Mahkeme iki ay içinde kesin karar verir. Üyelik, çıkarılma kararı kesinleşinceye kadar sürer." hükümleri yer almaktadır.
Yukarıdaki hükümlerden de anlaşılacağı üzere çalışanın üyelikten ayrılma isteğinin engellenmesi anayasal güvence altındaki sendika özgürlüğü ilkesinin ve 4688 sayılı Kanun hükümlerinin açık ihlali olup, bu durumun sahte imza, belge veya evrakta tahrifat yapmak suretiyle gerçekleştirilmesi Türk Ceza Kanunu bakımından ayrıca suç teşkil etmektedir. Bu kapsamda konuyla ilgili suç duyurusunda bulunabileceğiniz gibi, konunun bir ihmal veya hata kapsamında olduğunu düşünmeniz halinde Kurumunuza ve ilgili sendikaya bildirimde bulunmanızın uygun olacağını değerlendirmekteyiz.
memurlar.net
