Yüksek faiz ve yüksek enflasyon döneminde kredi kartı kullanımında ciddi artış yaşanıyor. Sağlık çalışanları da dâhil olmak üzere geniş kesimler, temel ihtiyaçlarını artık büyük ölçüde kredi kartlarıyla karşılıyor. Borcu çevirmek için karttan karta geçenlerin elindeki kart sayısı arttıkça borç bakiyesi de hızla kabarıyor.
Özellikle gündelik ihtiyaçlara yönelik taksitsiz kredi kartı harcamaları, dikkat çekici biçimde yükseldi. BDDK’nın 7 Kasım haftasına ilişkin verilerine göre bireysel kredi kartı borçlarının 1 trilyon 610 milyar lirası taksitsiz, 939 milyar lirası taksitli harcamalardan oluştu. Taksitsiz harcamalarda geçen yılın aynı dönemine göre %47 artış meydana geldi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in göreve başladığı Haziran 2023’te taksitsiz kredi kartı borcu 403,4 milyar liraydı. Yaklaşık iki buçuk yılda bu tutar dört katına çıktı.
BANKA KARTINI 5’E KATLADI
Geçim derdi büyürken sağlık çalışanları da temel ihtiyaçlardan faturaya kadar tüm harcamaları kredi kartıyla yürütmek zorunda kalıyor. Eylül ayında banka kartlarıyla yapılan harcamanın 5 katı, kredi kartlarıyla gerçekleştirildi. Bankalararası Kart Merkezi verilerine göre 1 trilyon 848 milyar liralık kredi kartı harcamasına karşılık banka kartlarıyla sadece 359 milyar liralık ödeme yapıldı. Kredi kartı harcamalarının yaklaşık %25’i market ve gıda harcamalarından oluştu.
Artan geçim yükü nedeniyle borçlar ödenemeyince bireysel kredi kartlarında takibe düşen borçlar hızla büyüyor. Batık kredi kartı borçları 115 milyar 236 milyon liraya ulaştı. Geçen yıl aynı dönemde bu tutar 46 milyar 855 milyon liraydı. Batık borçta son bir yılda 2,5 kat artış yaşandı.
GIDA FİYATLARINA MAAŞ YETMİYOR
Her ay artan gıda fiyatları, bırakın tasarrufu, borçsuz bir market alışverişini bile imkânsız hale getiriyor. Açlık ve yoksulluk sınırındaki yükseliş de tabloyu net şekilde ortaya koyuyor. Dün açıklanan BİSAM verilerine göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı beslenmesi için yapması gereken aylık harcama olan açlık sınırı 26 bin 925 liraya yükseldi; bu rakam asgari ücreti yaklaşık 5 bin lira aştı.
Eğitim, sağlık, barınma, ısınma, ulaşım gibi zorunlu giderleri içeren yoksulluk sınırı ise 93 bin 135 liraya çıktı. Bu tutar, mevcut asgari ücretin 4 katından fazla. Tek kişinin yaşama maliyeti de 43 bin liraya ulaştı.
BİSAM’a göre bir kişinin günlük gıda harcaması en az 898 lira. Bunun 297 lirası süt ürünlerine, 227 lirası et-yumurta-baklagil grubuna gidiyor. Ekmek ve makarna grubu için günlük harcama 123,74 lira.
