Bütün boyutlarıyla doktorlara getirilen yeni mali haklar ve sonuçları
Meclis Genel Kurulu'nda önerge ile kabul edilen ve Cumhurbaşkanı tarafından müjde olarak kamuoyu ile paylaşılan doktorların emeklilik ve mali haklarına ilişkin getirilen yenilikleri bütün boyutlarıyla açıklamaya çalışacağız.
Emekli olan ve olacak doktorlara getirilen düzenlemenin etkileri
Genel Kurul'da kabul edilen önerge ile doktorlardan emekli olanlara ve çalışanlara bir dizi iyileştirme getirilmiştir. Bunları sırasıyla açıklamaya çalışacağız. Önce emekli doktorlara getirilen iyileştirmeyi açıklayalım.
2018 yılında 5434 sayılı Kanun'a 7146 sayılı Kanun'la getirilen düzenleme ile bu Kanuna göre tabip veya diş tabibi kadro ve pozisyonları esas alınarak emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylığı bağlanmış olup, aylıklarıyla birlikte makam tazminatı ödenmesine hak kazanamamış olan tabip ve diş tabiplerinden ilgili mevzuatına göre uzman olanlara (17.000) gösterge rakamının, uzman olmayanlara (13.000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda her ay emekli aylıklarıyla birlikte ilave ödeme yapılması sağlanmıştı. Yine bu düzenlemeye göre bu madde kapsamında ilave ödemeden yararlanacaklardan, sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle çalışanlar dahil herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olarak çalışanların ilave ödemeleri, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ay başından itibaren kesilmekteydi.
TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen ama henüz kanunlaşmayan yeni düzenlemeyle 13.000 gösterge rakamı 33.000'e, 17.000 gösterge rakamı ise 40.000 gösterge rakamına yükseltilmiştir. Ayrıca sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle çalışanlar dahil herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olarak çalışanların ilave ödemelerinin kesilmesini öngören düzenleme de yürürlükten kaldırılmıştır.
Buna göre 5434 sayılı Kanun'un 84'üncü maddesinde daha önce yapılan düzenleme ile emekli doktorların maaşlarına ilave olarak;
Uzman tabip ve diş tabiplerine; 17.000* Maaş katsayısı = 17.000*0,179797 = 3.056 TL tutarındaki ilave ödeme yeni düzenleme ile 40.000* Maaş katsayısı = 40.000*0,179797 = 7.191 TL'ye yükseltilmiştir.
Pratisyen tabiplere; 13.000* Maaş katsayısı = 13.000*0,179797 = 2.337 TL tutarındaki ilave ödeme yeni düzenleme ile 33.000* Maaş katsayısı = 33.000*0,179797 = 5.933 TL'ye yükseltilmiştir.
Bu bilgiler ışığında 25 yıllık hizmeti olan uzman doktor emekli olunca 4.912,24 + 7.191 = 12.103 TL, pratisyen doktor emekli olunca 4.912,24 + 5.933 = 10.845 TL emekli maaşı alacaktır. Getirilen bu düzenleme ile doktorların emekli maaşı ciddi tutarda arttırılmıştır.
Aynı durumda olan bir tıp profesörünün 9.897,84 TL, bir genel müdürün 10.458,80 TL, bir valinin ise 11.828 TL emekli maaşı alacağı dikkate alındığında ortaya çıkan dengesiz durum açıkça görülecektir. Elbette çok fedakarca çalışan doktorlarımızın emeklilik durumu iyileştirilmelidir. Ancak mevcut dengeleri bozacak şekilde düzenleme yapılması önü alınamaz sorunlara yol açacaktır. Nitekim daha kanunlaşma süreci tamamlanmadan sendikalardan çok büyük tepkiler oluşmaya başlamıştır.
Düzenleme doktorların kamudan ayrılmasını hızlandıracaktır
Bu düzenleme ile emeklilik şartlarını taşıyan doktorların emekliye ayrılmalarının hızlanacağını söylemek çok da abartı olmayacaktır. Çünkü getirilen düzenleme ile sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle çalışanlar dahil herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olarak çalışanların ilave ödemelerinin kesilmesini öngören düzenleme de yürürlükten kaldırılmıştır.
Bu kadar yüksek bir emekli maaşı alan doktorun özel sektörde çalışması halinde alacağı ilave ödeme kesilmeyeceği için asgari ücretle dahi çalışsa kamuda çalıştığından daha fazla ücret alacaktır. Hal böyle olunca emekliliği gelen doktorları kamuda tutmak neredeyse imkansız hale gelecektir.
Daha açık ifade etmek gerekirse özel sektörde 10 bin TL alacak bir doktor emekli maaşı da kesilmediği için toplamda 22 bin TL ücret alacaktır. Hal böyle olunca emekliliği gelen doktorların kamudan ayrılışı hızlanacaktır.
Çalışan doktorların ücretleri ne kadar artacak?
Yeni düzenleme sonrasında 209 sayılı Kanun'un ek 3'üncü maddesinin yeni hali şu şekilde olmuştur; "Bakanlık ve bağlı kuruluşlarının kadro ve pozisyonlarına (döner sermaye dahil) atanan ve 5'inci madde (altıncı fıkrası hariç) gereğince döner sermaye gelirlerinden ek ödeme alan eğitim görevlilerine en yüksek devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) % 410'u (770'i), uzman tabip, tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar ile uzman diş tabiplerine % 335'i (695'i) ve pratisyen tabip ve diş tabiplerine ise % 180'i (450'si)oranında, her ay herhangi bir katkıya bağlı olmaksızın döner sermaye gelirlerinden ek ödeme yapılır (merkezi yönetim bütçesinden ek ödeme yapılır). İl sağlık müdürlüğünün ve hastanelerin sözleşmeli pozisyonlarında istihdam edilen tabipler için de bu hüküm uygulanır. Bu ödemeye hak kazanılmasında ve ödenmesinde aylıklara ilişkin hükümler uygulanır."
Yeni düzenlemeye göre, uzman tabip, tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar ile uzman diş tabiplerine en yüksek devlet memuru aylığı olan 9500*0,179797= 1.708* % 335 = 5.721,8 TL, 9500*0,179797= 1.708* % 695 = 11.870,6 TL'ye yükseltilmiştir.
Ayrıca yeni düzenlemeye göre, pratisyen tabip ve diş tabiplerine en yüksek devlet memuru aylığı olan 9500*0,179797= 1.708* % 180 = 3.074 TL, 9500*0,179797= 1.708* % 450 = 7.686 TL'ye yükseltilmiştir.
Bu ek ödemelerden gelir ve damga vergisi kesintisi yapılmaktadır.
Şu an doktorlar ne kadar ücret alıyor?
Şu an döner sermaye hariç 25 yıllık hizmeti olan, evli ve ¼ derece ve kademede görev yapan uzman doktor 9.336,83 TL tutarında ücret almaktadır. Bu tutara brüt 5.721,8 TL ilave döner sermaye ödenmektedir. Yeni düzenleme ile uzman doktorlara brüt 11.870,6 TL ilave edilecektir.
Şu an döner sermaye hariç 25 yıllık hizmeti olan, evli ve ¼ derece ve kademede görev yapan pratisyen doktor 8.759 TL tutarında ücret almaktadır. Bu tutara brüt 3.074 TL ilave döner sermaye ödenmektedir. Yeni düzenleme ile pratisyen doktorlara brüt 7.686 TL ilave edilecektir.
Sonuç olarak yapılan düzenlemenin üzerinde çok fazla düşünülmediği anlaşılmaktadır. Aksi takdirde bütün dengeleri yerle bir edecek ve birçok olumsuz düzenlemeye köşe taşı oluşturacak bir düzenlemeye geçit verilmezdi. Ümit ederiz ki bu yanlışlık fark edilerek düzenlemenin kanunlaşması önlenir.
