Sağlık Bakanlığı yeni tip koronavirüs (Kovid- 19) tedbirleri kapsamında alışveriş merkezlerine (AVM) ilişkin hijyen tedbirlerini belirledi. Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, AVM ve içindeki iş yerlerinin görünür yerlerine Kovid-19 önlemleriyle ilgili afişler asılacak. AVM ve iş yerlerinin girişinde, ayrıca içerisinde uygun yerlerde el antiseptiği bulundurulacak, AVM girişlerindeki hava perdeleri çalışması halinde kapatılacak. AVM'lerde, Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi, Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi gibi sağlık otoritelerince önerilmeyen ve toksik etkileri nedeniyle insan sağlığına zararlı olabileceği öngörülen dezenfektan türevi ve benzeri uygulamaların yapılmaması istendi. AVM giriş ve çıkış kapılarına yönelik şu tedbirler alınacak: "-Giriş ve çıkışlar kişilerin birbirleriyle temasını engelleyecek şekilde düzenlenecek ve zeminde tek yönlü gidiş-geliş işaretleri konulacak. - AVM'de olabildiğince fazla sayıda giriş kapısı açılacak. - Alışveriş merkezindeki işi sayısı her 10 metrekareye bir kişi olacak şekilde sınırlandırılacak. - AVM'den çıkan kişi sayısı kadar kişinin girişine izin verilecek. - AVM'ye girişte tıbbi/bez maske takılacak ve maskesi olmayanlar içeri alınmayacak. - Girişte ateş ölçümü yapılacak. Ateşi 38 dereceden yüksek olanlar içeri alınmayıp, sağlık kuruluşuna gitmesi istenecek. - AVM giriş ve çıkışlarında sosyal mesafe kurallarına uyulacak, kişiler sırayla içeriye alınacak, sırada durulması gereken alanlar, aralarında en az 1 metre mesafe olacak şekilde yer işaretleriyle belirlenecek. - Müşteriler anonslar ya da videolarla Kovid-19 kapsamında AVM'de uyulması gereken kurallar konusunda bilgilendirilecek. Bu anonslarda AVM ziyaretinin 3 saatten uzun olmaması ve grup halinde dolaşılmaması istenecek. - Yemek katındaki her türlü masa ve sandalyenin kullanılması engellenecek." AVM'lerde Kovid-19 bulaşma riskini artıracağından, konser ve gösteri gibi toplu etkinlikler, broşür dağıtımı, promosyon uygulamaları yapılmayacak. Sigara içme, dinlenme ve oyun alanları, sinemalar ve mescitler kullanılmayacak. Oto yıkama ve vale hizmeti verilmeyecek. Genel alanlarda yemek ve diğer gıdaların tüketimi, tekerlekli sandalye ve mama sandalyesi kullanımı, bebek arabası kiralanması söz konusu olmayacak. Asansörlere kapasitesinin üçte biri sayıda kişinin binmesine izin verilecek ve bu sayı asansör girişinde belirtilecek. Asansör içerisinde sosyal mesafeyi korumak amacıyla kişilerin durması gereken alanlar, aralarında en az 1 metre mesafe olacak şekilde yer işaretleriyle belirlenecek. Yürüyen merdivenlerin bantları ve diğer ortak alanların kapı kolları, tırabzanlar, asansör düğmeleri gibi sık dokunulan yüzeylerin günde en az 3 kez temizlik ve dezenfeksiyonu sağlanacak. AVM tuvaletlerine el yıkama ve maske kullanımıyla ilgili afişler asılacak. El kurutma makineleri kullanılmayacak, tek kullanımlık kağıt havlu sistemine geçilecek. Sıvı sabun bulundurulacak, su ve sabunların mümkünse fotoselli olması, tuvalet alanlarına giriş kapılarının elle tutularak açılmaması sağlanacak. - Ortam havalandırmasına yönelik önlemler AVM'ler etkin şekilde ve dış ortamdan havalandırılacak, havalandırma sisteminin filtrelerinin kontrolleri ve değişimi düzenli yapılacak. Filtre değişimi sırasında personel N95/FFP2 maske takacak, eldiven ve yüz siperliği kullanacak, çıkarılan filtre çift poşetlenerek atılacak. Klima santrallerinin normal temizlik periyotları kısaltılacak. Merkezi havalandırma sistemleri dışındaki klima sistemleri kullanılmayacak. Havalandırma gece bina kullanımda değilken dahi sürdürülecek, daha az hava miktarı ile de olsa gece boyu havalandırma sistemi çalışmaya devam ettirilecek. Kirli hava çıkışının yapıldığı yerlerden insan geçişi engellenecek. AVM'de teknik olarak gerekli asgari hava sirkülasyonu sağlanacak. - Deneme kabinlerinde kalma süresi 10 dakikayla sınırlandırılacak AVM içindeki iş yerlerinde alınacak önlemler de şöyle belirlendi: - Mağaza çalışanları maske takacak, - Girişlerde ve kasalarda el antiseptiği bulundurulacak, el antiseptiğinin doluluk durumu belirli aralıklarla kontrol edilecek, - İş yeri içerisinde kalabalık oluşmasını engellemek için, dış kapıya içeriye girilmesini engelleyecek basit bir uyarıcı/engelleyici konulacak. - Müşterilerin iş yerine tek başlarına girmeleri sağlanacak. - Mağazaya 8 metrekareye 1 kişi düşecek şekilde müşteri alınacak. - İş yeri dışında da sosyal mesafenin korunmasını sağlamak üzere kalabalık oluşmasını engelleyecek önlemler alınacak. Gereken yerlerde zemine aralarında en az 1 metre mesafe olacak şekilde yer işaretleri yerleştirilecek. - Deneme kabinleri mümkün olduğu kadar kullanılmayacak, içeride kalma süresi 10 dakikayla sınırlandırılacak. Her müşteriden sonra kabin havalandırılarak sık kullanılan yüzeyler uygunşekilde temizlenecek. - Kabinler kullanılmadığı zamanlarda kapı/perdeler açık bırakılarak havalandırmanın sürdürülmesi sağlanacak. - İkiden fazla deneme kabini olan iş yerlerinde deneme kabinleri birer atlayarak ve dönüşümlükullanılacak. - Denenen ürünlere Avrupa Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi, Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezince de önerilmeyen, insan sağlığına zararlı olabilecek ultraviyole ışınları uygulanması yapılmayacak. - Kozmetik ürünler ve parfümlerin deneme amacıyla kullanımı engellenecek. - Kasa önünde sıra beklerken durulması gereken yerlere, aralarında en az 1 metre mesafe olacak şekilde yer işaretleri yerleştirilecek. Bakanlıkça müşterilere nakit ödeme yerine kartla temassız ödemeyi tercih etmeleri önerisinde de bulunuldu. - Mal kabul alanlarına yönelik önlemler AVM'lerin mal kabul alanlarında çalışan personel sayısı mümkünse azaltılacak personelin sosyal mesafe kuralına uyması, maske takması sağlanacak. Buradaki kargo malzemeleri ve insanların üzerine dezenfektan püskürtülmeyecek. AVM'de müşteriler de sosyal mesafe kurallarına dikkat edecek, tıbbi/bez maske kullanacak. Berber veya güzellik salonlarını kullanacak müşteriler, bu iş yerlerine yönelik önlemlere uyacak. Bakanlık ayrıca müşterilerin mecbur kalmadıkça yüzeylere dokunmaması, dokunulduğunda ellerini su ve sabunla yıkaması, su ve sabuna ulaşılamıyorsa el antiseptiği kullanılması, sık dokunulması mümkün olan yüzeylerin farkında olunmasının önemini de vurguladı. - Personelin yemekleri kumanya halinde dağıtılacak Kovid-19 tanısı alan ya da Kovid-19 temaslı olan personel en az 14 gün çalıştırılmayacak. Çalışanlardan ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı gibi belirtileri olanlar izole edilerek ilgili sağlık birimine yönlendirilecek. Personel vardiyalı çalıştırılarak çalışma ortamında aynı anda az sayıda personelin bulunması sağlanacak. Personelin tümünün kuralına uygun tıbbi maske takması, maske nemlendikçe ya da kirlendikçe değiştirmesi sağlanacak. Yeni maske takılırken eller el antiseptiği ile temizlenecek. Personelin dinlenme alanlarında en az 1 metrelik sosyal mesafenin korunması ve maske takılmasının sürdürülmesi sağlanacak. AVM yönetimi personelin yemeklerinin kumanya şeklinde verilmesini organize edecek. Yemekler toplu halde yenmeyecek. - Güvenlik görevlileri yüz koruyucu kullanacak Güvenlik görevlilerinin mümkünse yüz yüze temas olasılığını azaltmak için camlı kabinlerde bulunmaları sağlanacak. Böyle bir imkan yoksa kuruma giriş yapanlarla güvenlik görevlileri arasında en az 1 metre mesafeyi sağlayacak şekilde düzenleme yapılacak, 1 metreden uzak durulacaksa sadece tıbbi maske yeterli olacak. Bir metreden yakın temasta bulunan güvenlik görevlileri için önlemler şöyle sıralandı: "- Üst araması yapılacaksa tıbbi maske ve gözlük/yüz koruyucu gibi kişisel ekipmanlar görevlinin aktif olarak görevini yaptığı süre boyunca kesintisiz kullanılacak. - Vücut salgılarıyla gözle görülür bir kirlenme olasılığı yoksa eldiven kullanılmayacak bunun yerine el hijyeni sağlanacak. - Kişisel koruyucu ekipmanın uygun kullanımı konusunda güvenlik görevlilerine eğitim verilecek. - Dinlenmek üzere yerinden ayrılan görevli kullandığı maske ve eldiveni çıkarıp, çift poşetleyerek atacak, gözlük/yüz koruyucunu ise bir sonraki kullanıma hazırlık için yüzde 70'lik alkolle temizleyecek, görev yerine dönerken yeni maske ve eldiven kullanacak. - Ortam dezenfeksiyonu Mağazaların temizliği günlük yapılıp ve havalandırılacak, özellikle sık dokunulan yüzeylerde su ve deterjanın yanı sıra 1/100 sulandırılmış çamaşır suyu kullanılacak. Tuvalet temizliğinde 1/10 sulandırılmış çamaşır suyu; bilgisayar klavyeleri, telefon ve diğer cihaz yüzeyleriyle çalışma tezgahlarında ise yüzde 70'lik alkol kullanılacak. Ödeme terminalleri de müşterilerin dokunmasının ardından yüzde 70'lik alkolle temizlenecek. Temizlik yapan personel tıbbi maske ve eldiven kullanacak. Temizlik sonrasında personelin maske ve eldivenlerini çıkarıp iş yerindeki çöpe atması, yıkanabilir bez maske kullandıysa yenisiyle değiştirmesi ve ellerini en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkaması, sabun ve suyun olmadığı durumlarda el antiseptiği kullanması sağlanacak.