Yenişafak Gazetesi köşe yazarlarından Ahmet Ünlü bugünkü yazısında işçi ve memurlar arasındaki 20 kattan daha fazla mesai ücreti farkının nasıl çözüleceğini açıkladı. Ünlü yazısında: Bu tutarlar makam sahiplerinin yanında çalışanlara farklı şekil ve tutarlarda ödenebilmektedir. Makam sahiplerinin yanında çalışmanın külfetinin yanında bazen de mali olarak avantajlı durumu vardır. Bu görevlerde çalışanların özel yaşamları büyük oranda bitmektedir. Çünkü bunların günün her zamanında makam sahiplerinin yanında bulunması gerekmektedir. Aksi takdirde bu görevlerde çalışmaları mümkün değildir. Bir de bunların makam sahiplerinin kaprislerini çekmek gibi önemli bir yükü de vardır. Ancak, şartlar aynı olsa da statüden dolayı alınan fazla mesai ücretleri arasında uçurum olabilmektedir. En yüksek makam sahiplerinin yanında çalışanların ilave ödemeleri ne kadardır? Bu minvalde, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin ek 14'üncü maddesinde yakın koruma ve makam hizmetlerinde görev yapan personele en yüksek devlet memuru aylığının % 200'ünü geçmemek üzere ilave ek ödeme yapılabileceği belirtilmiştir. Buna göre; Cumhurbaşkanı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı'nın yakın koruma ve makam hizmetlerinde görev yapan personele en yüksek devlet memuru aylığının % 200'ünü geçmemek üzere ilave ek ödeme yapılabilmektedir. Bu personele yapılacak ek ödeme oranını belirlemeye ilgisine göre Cumhurbaşkanı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı yetkilidir. Bunlara, görevlendirilmelerinden dolayı mevzuatı uyarınca da herhangi bir ad altında ödeme yapılması halinde, bu ödemelerden yalnızca biri ödenir. Bu ödeme damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz. Makam hizmetleri oldukça geniş bir kavram olup, özel kalem müdüründen çaycıya ve hizmetliye kadar bu kapsamda değerlendirmek mümkündür. Yine bu ödeme için personel ifadesi kullanılarak memur veya diğer statüdeki personel ayrımı da yapılmamıştır. Ayrıca, yakın koruma hizmetlerinin neler olduğu da açıktır. Bu ödeme, en yüksek devlet memuru aylığının yani Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı'nın gösterge ve ek gösterge toplamının (Gösterge:1500 + Ek Gösterge:8000 = 9500) maaş katsayısı ile çarpımından oluşan tutarın % 200'ünü geçmemek üzere yapılacaktır. Bu tutarın rakamsal karşılığı ise 9500 * 0,188787 * % 200 = 3.586,95 TL ödenecek brüt tutardır. 2022 yılı birinci dönem maaş katsayısı toplu sözleşme metnine göre 0,188787 olacaktır. Ancak, enflasyon farkı olması halinde bu rakam artabilecektir. Bu ödemeden sadece binde 7,59 oranında damga vergisi alınmaktadır. Bakanlık özel kalem müdürlüklerinde çalışanlara ne kadar fazla çalışma ödenir? Bakanlıklar özel kalem müdürlüklerinde 657 sayılı Kanun'a tabi fiilen çalışan personele (makam şoförleri dahil) ayda 90 saati geçmemek üzere makam onayına istinaden saat başına yapılacak ödeme 2,85 Türk Lirası'dır. 90*2,85 = 256,5 TL'yi geçemeyecektir. Özel kalem müdürlüklerinde sayı sınırı yoktur. Birçok kamu kurumunda özel kalemde çalışmayanlar dahi özel kalemde çalışıyor gibi gösterilerek fazla çalışma ödemesi yapılmaktadır. Bu ödemelerden gelir vergisi ve damga vergisi kesilmektedir. Genel Müdür ve üstü birim yöneticilerinin yanında çalışanlara ne kadar fazla çalışma ödenir? Her bir makam için aylık toplam 450 saati geçmemek üzere Kurul Başkanı (Bakanlıklar), Genel Müdür ve daha üst birim yöneticileri, Strateji Geliştirme Başkanı, Vali, General ve Amiral rütbesini haiz olmak kaydıyla Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, kuvvet komutanlıkları ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı'ndaki Daire Başkanı ve daha üst birimlerin yöneticileri, Rektör, Büyükşehir ve İl Belediye Başkanları ile birlikte çalışan personele ayda 90 saati geçmemek üzere makam onayına istinaden saat başına yapılacak ödeme 2,85 Türk Lirası'dır. Azami ödenecek tutar ise 90*2,85 = 256,5 TL'dir. Genel müdürlük şoförlerine ne kadar fazla çalışma ödenir? Bakanlıklar ve Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı ile 2005 yılında katma bütçeli genel müdürlük iken 2006 yılında genel veya özel bütçe kapsamına alınan Genel Müdürlüklerin merkez teşkilatlarına ait kadrolarda görev yapan şoförlere ayda 60 saati geçmemek üzere makam onayına istinaden saat başına yapılacak ödeme 2,85 Türk Lirası'dır. Azami ödenecek tutar ise 60*2,85 = 171 TL'dir. Makam hizmetlerindeki işçi personelin fazla çalışma ücreti ne kadar? Makam sahiplerinin yanında işçilerin de çalıştığı görülmektedir. Bunlara yapılacak fazla çalışma ücreti memurlara yapılan ödemeden oldukça fazladır. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 41, 42, 43 ve 44'üncü maddesinde işçilere yapılacak fazla çalışma ücretinin ve şartlarının detaylarına yer verilmiştir. Bu çerçevede her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenmekte ve yıllık fazla çalışmanın süresi 270 saatten fazla olamamaktadır. Ancak, buna çok da uygun hareket edildiğini söyleyemeyiz. Çünkü, işçi statüsündeki birçok şoför kendi maaşından daha çok fazla mesai ücreti alabilmektedir. Ayrıca, toplu sözleşmeyle yüzde elli rakamı daha da arttırılabilmektedir. Nitekim 2017-2019 yıllarını kapsayan toplu sözleşmede kamu işçisine %75 oranında fazla mesai ödenmesi öngörülmektedir. Bu haliyle, memurlara yapılan sembolik fazla çalışma ücreti ile işçilere yapılan fazla çalışma ücreti arasında ciddi bir uçurum vardır. Brüt 8000 TL alan bir işçinin fazla çalışması halinde saat başına 8000/30 = 266,66/8=33,33+33,33*75/100 = 58,32 TL fazla çalışma ücreti ödenecektir. Aynı durumdaki bir memur ise saat başına 2,85 TL fazla mesai alabilecektir. İşçi ve memurun fazla mesaisi arasında en az 20 kat fark olduğu görülecektir. Özetle makam şoförü, hizmetli vefa büro hizmeti yapan bir işçinin aldığı fazla çalışma ücreti aynı görevi yapan bir memurdan 20 kat daha fazladır. Ayrıca, işçinin aldığı ücret arttıkça alacağı fazla çalışma ücreti artarken memur için fazla çalışma ücreti ve saati sabittir. Her ne kadar 4857 sayılı Kanun'a göre fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz denilse de makamlarda çalışan işçilerin 270 saatten çok fazla çalıştıkları bilinmektedir. Mahkemelerde görev yapan memur ve sözleşmeli personel ne kadar ücret alacak? Mahkemelerde görev yapan memur ve sözleşmeli personele 375 sayılı KHK'nın ek 17'nci maddesine göre fazla çalışma ücreti ödenebilmektedir. Buna göre; 5235 sayılı Kanun uyarınca kurulmuş olan ve iş yoğunluğu diğer mahkemelere göre fazla olan mahkemelerde görev yapan memurlar ile sözleşmeli personele ayda 50 ve her bir personel için yılda 300 saati geçmemek üzere 2,7 TL fazla çalışma saat ücretinin üç katını aşmamak kaydıyla yani 8,1 TL saat başı fazla çalışma ücreti ödenebilir. Bu fıkraya göre fazla çalışma ücreti ödenebilecek personel sayısı, mahkemelerde görev yapan toplam personel sayısının %30'unu geçemez. Bu kapsamda yıllık olarak yapılacak toplam fazla çalışma süresi Adalet Bakanlığı'nın talebi üzerine Hazine ve Maliye Bakanlığı'nca belirlenir. İş yoğunluğu fazla olan mahkemeleri belirlemeye ve toplam fazla çalışma saat süresini ilgili mahkemelere dağıtmaya ve bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Adalet Bakanlığı yetkilidir. Bu ödeme damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz. Diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde yaptıkları fazla çalışma karşılığında herhangi bir ad altında ödeme yapılan personele bu madde uyarınca ayrıca fazla çalışma ücreti ödenmez. Sonuç olarak işçi ve memurlar arasındaki fazla mesai ücreti uçurumu devam etmektedir. Eğer bu soruna çözüm bulunmazsa aynı işi yapan ama farklı statüde olanlar arasında çalışma barışı bozulacaktır. Şimdiden hayırlı mesailer.