"Erişkin Hastanesi Radyoloji Biriminde Görev Yapan Öğretim Üyelerinin Mesai Saatleri Dışında Tedavi Etmeleri Gereken Ücretli Hastalarının Tetkik ve Muayenelerini Mesai Saatleri İçerisinde Gerçekleştirmesi" başlıklı bulguda şu ifadelere yer verilmiştir Hacettepe Üniversitesi Erişkin Hastanesi Radyoloji biriminde görev yapan öğretim üyelerinin, ilave ücret almak suretiyle mesai dışında tedavi etmeleri gereken özel hastalarının tetkik ve muayenelerini mesai saatleri içerisinde gerçekleştirdikleri tespit edilmiştir. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner Sermaye” başlıklı 58’inci maddesinin (h) bendinde; “Öğretim üyelerinin mesai saatleri dışında üniversitede sundukları sağlık hizmetlerinden dolayı 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 73 üncü maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca alınan ilave ücretler döner sermaye işletmesinin ayrı bir hesabında toplanır. Bu tutardan ayrıca Hazine payı kesintisi ve (b) fıkrası uyarınca kesinti yapılmaz. Bu şekilde elde edilen gelirin yüzde 50’sinden az ve yüzde 60’ından fazla olmamak üzere üniversite yönetim kurulunca tespit edilecek oranı, mesai saatleri dışında sağlık hizmeti sunan öğretim üyesine, mesai içinde gerçekleştirilen iş miktarı ve çeşidi dikkate alınarak belirlenen toplam performansı aşmamak kaydıyla, ek ödeme matrahının yüzde 800’ünü geçmemek üzere her ay ayrıca ödenir.” hükmü yer almaktadır. Yukarıda yer verilen hükümde belirtilen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 73'üncü maddesinin 3'üncü fıkrasında ise; “Kamu idaresi sağlık hizmeti sunucuları ise otelcilik hizmeti ile dördüncü fıkrada belirtilen istisnai sağlık hizmetleri dışında, sağladıkları sağlık hizmetleri için genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerden ilave ücret talep edemez. (Mülga ikinci cümle: 21/1/2010-5947/19 md.) (…) (Ek cümleler: 21/5/2013-6486/4) Ancak yükseköğretim kurumlarına ait sağlık hizmeti sunucularında öğretim üyeleri tarafından mesai saatleri dışında bizzat verilen sağlık hizmetleri için Kurumca belirlenmiş sağlık hizmetleri bedelinin, poliklinik muayenelerinde bir katını, diğer hizmetlerde yüzde ellisini geçmemek üzere, üniversite yönetim kurulu kararıyla öğretim üyelerinin unvanları itibarıyla belirlenen miktarda ilave ücret alınabilir. Ancak alınacak ilave ücret bir defada asgari ücretin iki katını geçemez. Bu oranları bir katına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir. Kurum bu fıkra kapsamında ilave ücret alınamayacak sağlık hizmetlerini belirlemeye yetkilidir.” Aynı şekilde Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Dağıtım Esasları” başlıklı 5’inci maddesinin 15’inci bendinde; “Öğretim üyelerinin mesai saatleri dışında üniversitede sundukları sağlık hizmetlerinden dolayı 5510 sayılı Kanunun 73 üncü maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca alınan ilave ücretler döner sermaye işletmesinin ayrı bir hesabında toplanır. Elde edilen gelirin % 50’sinden az % 60’ından fazla olmamak üzere Üniversite Yönetim kurulunca tespit edilecek oranı, mesai saatleri dışında sağlık hizmeti sunan öğretim üyesine/üyelerine mesai içinde gerçekleştirilen iş miktarı ve çeşidi dikkate alınarak belirlenen toplam performansı aşmamak kaydıyla, ek ödeme matrahının % 800’ünü geçmemek üzere her ay ayrıca ödenir.” hükmü yer almaktadır. Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinde belirtildiği gibi üniversite hastanelerinde görev yapan öğretim üyeleri tarafından mesai saatleri dışında bizzat verilen sağlık hizmetleri için kişilerden ilave ücret alınabilmektedir. Bu çerçevede Hacettepe Üniversitesi hastanelerinde öğretim üyeleri tarafından ilave ücret ödemesi yapan hastalara “mesai dışı öğretim üyesi muayenesi” niteliğinde sağlık hizmeti sunulmaktadır. Başta Erişkin Hastanesi Ultrason birimi olmak üzere, farklı radyoloji birimlerinde öğretim üyeleri tarafından mesai dışında bizzat yapılan ultrason tetkikleri ve girişimsel radyoloji işlemleri için yasal mevzuatta yer alan “mesai dışı öğretim üyesi muayenesi” ifadesinin gereği olarak, hem ilgili tetkik veya işlemin hem de yapılan muayene ve tetkiklere ilişkin raporlama hizmetinin tümüyle mesai sonrasında gerçekleştirilmesi mecburiyeti bulunmaktadır. Ancak Hacettepe Üniversitesi Erişkin Hastanesinde Radyoloji biriminde görev yapan öğretim elemanlarının söz konusu muayene, tetkik ve işlemleri mesai saatleri içerisinde gerçekleştirdikleri, bazı öğretim elemanlarının da mesai içerisinde gerçekleştirdikleri ücretli hastalara ait muayene ve tetkiklere ilişkin olarak “Hastane Bilgi Sisteminde” düzenledikleri raporları, mesai dışında onaylamak suretiyle mesai içinde gerçekleştirdikleri tetkik ve işlemlerimesai dışında gerçekleştirmiş izlenimi yarattıkları Hastane Bilgi Sisteminden alınan verilerden tarafımızca tespit edilmiştir. Kamu İdaresi cevabında; radyoloji tetkiklerinin, ön hazırlık işlemlerinin gerçekleştirilmesinden hekim raporunun hazırlanması aşamasına kadar olan tüm süreçlerin oldukça uzun bir zamanı kapsadığı ve hasta yoğunluğu sebebiyle mesai içi- mesai dışı ayrımının gözetilemediği ifade edilmişse de; Türkiye'de aynı koşullarda hizmet veren pek çok Devlet Hastanesinde mesai içi-mesai dışı ayrımına dayalı sistemin uygulanabildiği görülmektedir. Nitekim mesai içi- mesai dışı ayrımı öğretim elemanlarına ödenen performansa dayalı ek ödemelerin de temelini oluşturmaktadır. Mesai sonrası öğretim üyesi muayenesi uygulamasının temel amacının hastaların “özel fark” ödemek suretiyle bizzat öğretim üyelerinden doğrudan sağlık hizmeti almalarını sağlamak olduğu aşikârdır. Radyoloji tetkiklerini ve muayenelerini mesai saatleri içerisinde sosyal güvenceleri kapsamında yaptırmak isteyen hastalar için ayrılması zorunlu olan zaman dilimlerinde, önemli sayıdaki randevuların öğretim üyelerine özel muayene yapmaları için tahsis edilmesiyle, özel fark ödemeyen ve sosyal güvencesi kapsamında muayene olmak isteyen hasta tetkik randevularında aşırı yığılmalar meydana geldiğinden bu hastaların tetkiklerinin oldukça geç tarihlerde yapılmasına/yapılamamasına sebebiyet verilmektedir. Yukarıda yer verilen uygulamalar sonucunda sosyal güvencesi kapsamında mesai içinde muayene ve tetkik yaptırmak isteyen hastalara ayrılması gereken zaman dilimlerinin ve kamu olanaklarının “özel muayene” randevularına açılmasının mevzuata açıkça aykırılık teşkil ettiği ve özel fark ödeme gücü bulunmayan sosyal güvenceli hastalar aleyhine bir durum yaratıldığı değerlendirilmektedir.