Dünyada her yıl yeni teşhis koyulan vakaların yaklaşık yüzde 12'sini akciğer kanseri oluşturuyor. Kansere bağlı ölümlerin ise yüzde 20'si akciğer kanseri sebebiyle meydana geliyor. Her yıl kasım ayı "akciğer kanseri farkındalık ayı" olarak değerlendiriliyor. Amaç, diğer kanserlerden farklı olarak büyük oranda önlenebilir ve erken teşhis edildiğinde başarıyla tedavi edilebilen akciğer kanseri ile ilgili bilgilendirmek. Akciğer kanserinin sebeplerini ve tedavisini Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Cerrahisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayten Kayı Cangır'la konuştuk. KİMLER AKCİĞER KANSERİ RİSK GRUBUNDA YER ALIYOR? Vakaların yaklaşık yüzde 80'inden doğrudan sigaranın sorumlu olduğunu görüyoruz. Sigara dumanına maruz kalmak da akciğer kanseri riskini artırıyor. Çalışmalar sigara içen erkekle evli sigara içmeyen kadınlarda akciğer kanseri riskinin yüzde 24-30 arttığını gösteriyor. SİGARAYI BIRAKAN KİŞİLERDE RİSK DÜŞÜYOR MU? Sigara içenlerde akciğer kanseri riski, içmeyenlere göre 20 kat, ağır içicilerde yani 20 yıldan fazla günde bir paket üstünde sigara içenlerde 30 kat daha fazladır. Elbette sigaranın kesilme süresi ile orantılı olarak risk azalıyor. Nitekim 2018'de yeni teşhis konulan vakaların yüzde 11,6'sı akciğer kanseri iken 2020'de bu oran yüzde 11,4'e gerilemiş. Bu gerilemede sigara yasaklarının büyük payı olduğunu düşünüyorum. AKCİĞER KANSERİNİN BELİRTİLERİ İLE SİGARANIN YAN ETKİLERİ KARIŞIYOR MU? Başlıca belirtiler; öksürük, nefes darlığı, balgam, kanlı balgam, sırt ağrısı-göğüs ağrısıdır. Ne yazık ki hastalarımızın büyük bir çoğunluğu sigara içicisi olduğu için bu şikayetlerin daha çok sigaradan kaynaklandığını düşünüyor ve maalesef hastaneye başvurmuyor. Ayrıca ses kısıklığı, göğüs ağrısı gibi şikayetler de görülebiliyor. Akciğer kanseri başka organlara da yayılabildiği için sigara içen, 50-60 yaşlarında bir kişide sebepsiz hızlı kilo kaybı, halsizlik, iştahsızlık, geçmeyen baş ve kemik ağrısı varsa bu kişilerin en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurmalarını önemsiyoruz. Erken evrede yakalanırsa cerrahi ile hastalığı tamamen temizlemek mümkün olabiliyor. Hastaların yaklaşık yüzde 20'si ameliyat edilebiliyor. COVID SAYESİNDE ÇOK VAKA YAKALANDI Akciğer kanserinin çoğunlukla belirti vermeden ilerlediğini, belirti verdiği zaman da ileri evreye ulaşmış olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ayten Kayı Cangır "Ne yazık ki akciğer kanserli hastaların çok büyük bir bölümüne dördüncü evrede teşhis konulabiliyor. Hastaların yalnızca yüzde 14-16'sına erken evrede teşhis alabiliyor. Günümüzde akciğer kanserinin teşhisinde en sık ve güvenilir olarak kullanılan metot bilgisayarlı tomografi(BT)'dir. Pandemi sebebiyle şüphelendiğimiz ya da koronavirüs enfeksiyonu geçiren kişilere BT çekildi. Bu sayede pek çok akciğer tümörü erken evrede yakalanabildi" dedi. 3 SANTİMETREDEN KANSER AMELİYATI Günümüzde akciğer kanseri ameliyatları minimal invaziv adı verilen küçük bir kesiden girerek kamera yardımlı ya da robot destekli olarak yapılabiliyor. Açık cerrahide yaklaşık hastanın kaburgalarının arasından 15-20 cm uzunluğunda bir kesi yapılırken minimal invaziv cerrahilerde bu girişimler için üretilen özel aletlerin ya da robot kollarının göğüs boşluğuna girişi için 2-3 cm'lik delikler açılır. Minimal invaziv metotların en büyük üstünlüğü ameliyat sonrası hastanın ağrısının az olması ve kısa sürede normal hayatına dönebilmesidir. Ziyneti KOCABIYIK