COVID-19, Çin’in Hubei Eyaleti, Vuhan Şehrinde, 31 Aralık 2019’da başlayan ve daha sonra tüm dünyaya yayılan SARS-CoV-2 virüsüne bağlı bir hastalıktır. Başlıca öksürme, hapşırma gibi damlacık yoluyla yayılmakla birlikte virüs bulaşmış yüzeyler ve eşyalarla temas ile de bulaşabilmektedir. Hastalık hızlı yayılmakta olup, henüz kesin bir tedavisi ya da aşısı bulunmamaktadır.
Mart ayında Covid-19 Hastalığına Yakalanıp İyileşen Düzce Atatürk Devlet Hastanesi Kemoterapi Ünitesinde Çalışan ve Herkes Tarafından Sevilen Hemşire Esra AYDIN Bu Grubu Kurarak Tüm Hastalara Yardımcı Olmayı Amaçlamıştır.
Hergün sosyal medya da bir covid-19 hastası için ”acil plazmaya ihtiyacımız var” duyurularına rastlıyoruz. Birbirini sadece sosyal medyadan tanıyan 4 Sağlıkçı, bu çağrılara kayıtsız kalmadı ve ”Covid-19 Donör Türkiye” grubunu kurdular.
Birbirinden farklı illerde yaşayan 2 Hemşire, 1 Ebe ve 1 Tıbbi Sekreter’in Destek Verdikleri Covid-19 Donör Türkiye grubu sayesinde, bugüne kadar 408 covid-19 hastasına plazma bulunmasına vesile oldular.
Grubun kurucusu sağlık çalışanları, şartları uyan tüm duyarlı kişileri plazma donörü olmaya çağırıyorlar ve ”Listede gördükleriniz birer isimden ibaret değil. Her biri birilerinin canı, anası, babası, kardeşi. Şartları uyan tüm duyarlı arkadaşlarımızı, birilerinin kahramanı olmaya davet ediyoruz.” diyerek sesleniyorlar.
Grubun fikir öncülerinden ve kurucularından Mudanya Devlet Hastanesi Fizik Tedavi Kliniği’nden Hemşire Ayşe Güçlü, Covid-19 Donör Türkiye grubunun kurulmasına ilişkin, “Grubu 4 farklı ilden 4 sağlık çalışanı olarak kurduk. Benim dışımda Seher Orhan İstanbul Aile Sağlığı Merkezinde Ebe, Esra Aydın Düzce Atatürk Devlet Hastanesi Kemoterapi Kliniğinde Hemşire ve Kırıkkale Türk Sağlık-Sen Şube Başkanı Murat BULUÇ ise Tıbbi Sekreter olarak çalışıyor. Birbirimizi, sağlık çalışanlarının sosyal medyada kurduğu gruplar vasıtasıyla tanıdık. Covid-19’un artışıyla birlikte plazma tedavisiyle ilgili ilk yayın yapıldı. Sağlık Bakanlığı da tedaviye onay verdikten sonra, bu grubu kurmaya karar verdik. Covid-19 Donör Türkiye grubunu Nisan ayında kurduk. Bir iki hafta içinde üye sayımız 15 binleri buldu. Şu an ki üye sayısı 37.500 civarı ve sürekli artıyor.
Burası, covid-19 tedavisinde kullanılan plazmaya ihtiyacı olanlarla, donör olmak isteyenlerin buluştuğu bir platform. Amacımız, plazma bağışının da kan bağışı gibi düzenli hale gelmesi’dir. “Plazma bağışı konusunda hem farkındalık oluşturmak, hem yaygınlaştırmak, hem de bilgi vermek amacıyla böyle bir grup kurduk.
İstedik ki, insanlar bunun nasıl olduğunu, nasıl insanlara şifa olabileceklerini ve hayat verebileceklerine dair bilgilendirme yapmak. Grupta sadece ilan paylaşmıyoruz. Hastaları sürekli takip ediyoruz. Yakınlarını arıyoruz. Sürekli güncelliyoruz. Grup sadece plazmaya ihtiyacı olanlar için değil, donör olmak isteyenler için de kuruldu.
Bugüne kadar yaklaşık 408 Covid-19 hastasına bu grup sayesinde plazma bulundu.” şeklinde sürdürdü. ”Şartları uyanları birilerinin kahramanı olmaya davet ediyoruz” vurgusu yapan Esra Aydın, “Her geçen gün ilan sayısı, dolayısıyla plazma arayan kişi sayısı artıyor. Listede gördükleriniz birer isimden ibaret değil. Her biri birilerinin canı, anası, babası, kardeşi. Şartları uyan tüm duyarlı arkadaşlarımızı, birilerinin kahramanı olmaya davet ediyoruz. ” dedi.
İMMÜN PLAZMA BAĞIŞI HAKKINDA
İmmün Plazma tedavisi nedir?
COVID-19 tanısı konulan, tedavi sürecinin ardından iyileşen hastalardan Türk Kızılay tarafından toplanan kan plazmasının kritik durumda olan hastalarda kullanılması yoluyla gerçekleştirilen tedavi yöntemidir.
COVID-19 tanısı konulan hastalar için kimler plazma bağışında bulunabilir?
- Ulusal mevzuata göre tam kan bağışı şartlarını ve COVID-19 İmmün Plazma Tedarik ve Klinik Kullanım Rehberi gerekliliklerini sağlayan bağışçılar,
- 18-60 yaş arası (19 yaşından gün almış, 61 yaşından gün almamış) bağışçılar,
- Erkek ya da gebe kalmamış (düşük ve kürtaj dahil) kadın bağışçılar,
- Daha önce kendilerine kan transfüzyonu yapılmamış bağışçılar,
- COVID-19 hastalığına yakalanmış ve sonrasında iyileşmiş bireyler,
- Bağışçı adayının COVID-19 hastalığı tanısı aldığına dair laboratuvar test sonucu olmalıdır ve
- Bununla birlikte;
- Klinik olarak (Ateş, öksürük, nefes darlığı, boğaz ağrısı, baş ağrısı, kas ağrıları, tat ve koku alma kaybı veya ishal belirti ve bulguları gibi) iyileşmenin üzerinden en az 14 gün geçmiş olması, VE
- Boğaz ve burun bölgesi dediğimiz nazofarenks sürüntü örneklerinden çalışılmış en az 2 adet PCR test sonucu negatifliğinin (testlerden birisi son 48 saat içerisinde yapılmış olmalı) olması gerekmektedir.
- Klinik iyileşmenin üzerinden 28 gün geçti ise test negatifliği şartı aranmaz.
- Bağışçı adaylarının hastalık dönemine ait kayıtları eksiksiz, takip edilebilir ve dökümante olmalıdır
- Plazma Bağışı nasıl alınır?
- · Uygun bağışçı adayı tıpkı kan bağışında olduğu gibi bağışçı sorgulama formu doldurur ve muayene edilir.
· Uygun olan bağışçı adaylarından aferez denilen yöntemle; kan bağışçısının kanında bulunan ve hastanın ihtiyacı olan kan bileşenleri alınır. Bu işlem 45-60 dakika sürmektedir.
· Bağışçıdan alınan kana laboratuvar testleri uygulanır. - Bu tedavi ücretli mi?
- Bu tedavi ücretsizdir. Tüm masraflar Sağlık Bakanlığı tarafından karşılanmaktadır.
- Plazma bağışının, bağışçı için riski var mı?
- Bu bağışın sağlık açısından herhangi bir riski bulunmamaktadır. Aferez işlemi esnasında kanın ayrıştırılması için kullanılan setler tek kullanımlık ve sterildir. Setler kapalı sistem olarak çalışır. İşlem esnasında kan cihazla dahi temas etmemektedir.
- Bir bağışçıdan ne sıklıkla plazma alınabilir?
- İmmün plazma bağışı, iyileştikten en az 14 gün sonra, en fazla 3 (üç) ay içerisinde yapılabilir. İlk bağışın yapıldığı tarih başlangıç tarihi olarak kabul edilerek, en az 10 gün ara ile bir ay içerisinde en fazla 3 kez olmak kaydıyla 3 ay içerisinde toplam 8 kez immün plazma bağışı yapılabilir. Bir bağışçıdan bir ay içerisinde en fazla 1800 ml plazma toplanabilir.
- Plazma Bağışı Süreci ve Transfer Süreci nasıl işliyor?
- · Covid 19 tanısı aldıktan sonra iyileşen hastaların listeleri T.C. Sağlık Bakanlığı’nca Türk Kızılay ile paylaşılır.
· Plazma bağışı yapılan merkezlerdeki kan hizmetleri görevlilerimiz listede bildirilen bağışçı adayları ile iletişime geçer.
· Gönüllü bağışçı adaylarına randevu verilerek kan merkezlerine davet edilir. Gelme imkanı olmayan bağışçılarımız Kızılay araçlarıyla alınır ve işlem sonrasında evlerine bırakılır.
· Uygun olan bağışçılardan plazma bağışı kabul edilir. Hastanelerden gelen talepler doğrultusunda plazma ürünlerinin transferi gerçekleştirilir.
· Plazma talebi hasta yakını veya hasta tarafından yapılamaz. Kızılay bu taleplere, hastaneler ile Kızılay arasındaki kan talep sistemi üzerinden cevap vermektedir.
