Sayıştay 2018 raporu;
Döner Sermaye İşletme Birimlerine Tahsis Edilen Sermaye Miktarlarının Tam ve Doğru Şekilde Muhasebeleştirilmemesi
Sağlık Bakanlığı tarafından döner sermaye işletme birimlerine tahsis edilen sermaye miktarlarının tam ve doğru şekilde muhasebeleştirilmediği görülmüştür.
Döner sermaye, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine kanunlarla verilen asli ve sürekli kamu görevlerine bağlı olarak ortaya çıkan ve genel idare esaslarına göre yürütülmesi mümkün olmayan mal ve hizmet üretimine ilişkin faaliyetlerin sürdürülebilmesi T.C. Sayıştay Başkanlığı Sağlık Bakanlığı 2018 Yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporu 22 için, kamu idaresine bağlı olarak kurulmuş işletmelere tahsis edilen sermayeyi ifade etmektedir. Bakanlıklar ve bağlı kuruluşları, kanunlar veya kanunların verdiği yetkiye istinaden merkez ve taşra teşkilatlarında döner sermaye işletmesi kurabilmektedir.
209 sayılı Kanun uyarınca, Sağlık Bakanlığı Döner Sermaye İşletmeleri için on milyar TL sermaye tahsis edilmiştir. GYMY’nin 126’ncı maddesinde, kamu idarelerinin bütçelerine konulan ödeneklere dayanarak, döner sermayeli kuruluşlara verdikleri ayni ve nakdi sermayelerin izlenmesi için, 242-Döner Sermayeli Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı’nın, 127’nci maddesinde de kamu idarelerinin mali kuruluşlar, mal ve hizmet üreten kuruluşlar ve döner sermayeli kuruluşlarla ilgili sermaye taahhütlerinin izlenmesi için 247- Sermaye Taahhütleri Hesabı’nın kullanılacağı ifade edilmiştir.
209 sayılı Kanun uyarınca Sağlık Bakanlığı döner sermaye işletmeleri için on milyar TL tahsis edilmiş sermaye tutarının MYMY hükümleri gereğince 242-Döner Sermayeli Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı’nda, sermaye taahhüdünün yerine getirilmeyen 1.135.009.860,70 TL’lik kısmının ise 247-Sermaye Taahhütleri Hesabı’nda izlenmesi gerekmektedir.
Sağlık Bakanlığı genel bütçe 2018 yılı bilançosunun incelenmesi neticesinde; 242- Döner Sermayeli Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesap bakiyesinin 8.864.990.141,30 TL olduğu, sermaye taahhütlerinin kalan kısmının izlenmesi için kullanılması gereken 247- Sermaye Taahhütleri Hesabı’nın ise kullanılmadığı tespit edilmiştir.
Diğer taraftan, DSİBMY'de, işletmelere kamu idarelerince tahsis edilen sermaye miktarlarının izlenmesi için 500-Sermaye Hesabı’nın, işletmeye tahsis edilen sermayenin ödenmemiş kısmının izlenmesi için ise 501-Ödenmemiş Sermaye Hesabı’nın, kullanılacağı belirtilmektedir. İlgili mevzuat uyarınca 500-Sermaye Hesabı’nda on milyar TL, 501- Ödenmemiş Sermaye Hesabı’nda ise 1.135.009.860,70 TL bakiye olması gerekmektedir.
Döner sermaye işletmelerine ait konsolide bilançonun incelenmesi sonucunda, 500- Sermaye Hesabı’nda 8.864.990.141,30 TL, 501-Ödenmemiş Sermaye Hesabı’nda ise 3.186.398.579,94 TL bulunduğu görülmüştür.
Bu itibarla, 209 sayılı Kanun uyarınca döner sermayeli işletmelere tahsis edilen 10.000.000.000,00 TL sermaye tutarının 242-Döner Sermayeli Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabında izlenmesinin ve yerine getirilmemiş sermaye tutarlarının 247-Sermaye Taahhütleri Hesabı’nda izlenmesinin sağlanması, döner sermayeli işletmeler konsolide mali T.C. Sayıştay Başkanlığı Sağlık Bakanlığı 2018 Yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporu 23 tablolarında yer alan özkaynak hesaplarına ilişkin farklılıkların araştırılarak, genel bütçe ve döner sermaye mali tablolarında ilgili hesapların tutarlı hale getirilmesi gerekmektedir.
Kamu idaresi cevabında;
“Bakanlığımızca 4 Mart 2019 tarih ve E.64 sayılı yazı ile Sağlık Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğüne muhasebe kayıtlarında gerekli düzeltmelerin yapılması için talebimiz iletildi.” denilmektedir.
Sonuç olarak
31.12.2018 tarihi itibariyle 242-Döner Sermayeli Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı ve 247-Sermaye Taahhütleri Hesapları tam, doğru ve gerçek tutarları göstermemektedir. Söz konusu hesapların tam, doğru ve gerçeğe uygun tutarları gösterebilmesi ve raporlanabilmesi için, gerekli önlemlerin alınması kontrol ve kayıt işlemlerinin temel muhasebe kavram ve ilkeleri ile GYMY’de belirtilen hükümlere uygun olarak gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
